Ana Sayfa Hidrobiyoloji Yaprak Burunlu Müren Balığı

Yaprak Burunlu Müren Balığı

18 Nisan 2020

5238

Yazar: Birsen Gökçen ERBAY

Bugün birlikte Yaprak Burunlu Müren Balığı’nı (Rhinomuraena quaesita) inceleyeceğiz ama öncelikle bu balıkların geldiği Müren Balığı ailesine bir bakalım.

Anguilliformes (Müren balığı), kemikli balıklar sınıfına ait olan yılana ne kadar benzese de akrabalığı olmayan, Işınsal Yüzgeçliler (Actinopterygii) sınıfının Anguilliformes takımında bulunur.
Anguilliformes takımının filogenetik akrabalıkları henüz tamamen aydınlatılamamış olsa da çoğu sınıflandırmalarda üç alt takıma ayırılırlar: Anguilloidae, Congroidae ve Muraenidae [1]

Muraenidae, Müren balıklarını diğer Yılanbalıklarından ayıran en önemli özelliği küçük yuvarlak solungaç açıklıklarına ve genellikle göğüs yüzgeçlerine sahip olmamasıdır.[2]

Göğüs yüzgeçlerine sahip Yılan Balığı (Anguilliformes ) [2]

Mürenlerin (Muraenidae) Genel Özellikleri

Dünya çapında tropikal ve ılıman denizlerde yaşarlar. Çok sayıda diş ile büyük ağızlı yılan balıklarıdır. Dorsal yüzgeç genellikle solungaç açıklıklarından önce gelir; kuyruk yüzgeci ile birleşen medyan yüzgeçleri bulunur; pelvik ve pektoral yüzgece sahip değillerdir. Solungaç açıklıkları küçük yuvarlak yanal açıklıklar şeklindedir. Yenilmesi durumunda bazı mürenler Ciguatera-balık zehirlenmesine sebep olabilir. Esas olarak kabuklu hayvanlar, kafadanbacaklılar ve küçük balıklarla beslenir. Tam olarak bilinmese de 202 türü olduğu düşünülüyor. [3]

Müren balığı ile ahtapotun mücadelesini izliyoruz.

Muraena, Muraenidae familyasındaki on iki büyük yılan balığı türünün bir cinsidir. Bu cins Akdeniz’de yaygındır ve tropikal ve subtropikal denizlerde, özellikle kayalık bölgelerde veya mercan resiflerinde bolca temsil edilir. Şu anda bilinen 10 türü bulunur.
Rhinomuraena quaesita da bu 10 türden biridir. [4] Gelin beraber olgunlaşma ile cinsel değişim aşamalarına göre siyah, mavi-sarı ve sarı renk morfları gelişen bu renkli balıkları inceleyelim. [5]

Yaprak Burunlu Müren Balığı , Bernis Yılan Balığı, Şerit Yılan Balığı gibi pek çok isme sahip olan bu balık, bilimsel adıyla Rhinomuraena quaesita, Rhinomuraena cinsinin tek üyesi olan Müren balığı türüdür.

Diğer Mürenler gibi resiflerdeki deliklerden başını uzatır, kıyı resif yamaçlarındaki mercan molozları arasında veya lagünlerin kum ve çamurunda çıkıntılarla görülür. Burunları ile avlarını çeker sonra inanılmaz bir hızla avını güçlü çenesiyle kenetler ve yuvalarına geri dönerler. [6] Bulundukları çıkıntılardan aylarca hatta yıllarca çıkmadıkları da gözlemlenmiştir. Boyları yaklaşık 4 metredir ve yirmi yıl kadar yaşam süresine sahiptir. Doğu Afrika’dan Fransız Polinezyası’na, kuzeyden güney Japonya’ya, güneyden kuzeybatıya ve doğu kıyılarına Avustralya ve Yeni Kaledonya’ya dağılır ve Endonezya’da yaygın olduğu bildirilmektedir [7]. Hint-Pasifik okyanusunda bulunabilir.

Rhinomuraena quaesita, uzmanların kendi ailesine yerleştirilmesi gerektiğini öne süren çeşitli özelliklere sahiptir. Bunlar böbreklerinin ve üreme organlarının çoğunun anüse posterior (başka hiçbir omurgalıda bildirilmemiş benzersiz bir durum) pozisyonunu içerir [8]. Anal sonrası yerleştirilmiş ürogenital organlara sahip ilk omurgalı cinsidir.

Bu türün belki de en ilginç özelliklerinden biri tüm yavruların erkek doğmasıdır. Genç Şerit Yılan Balıkları siyah ve sarı sırt yüzgecine sahipken yetişken erkekler mavi ve sarı sırt yüzgecine sahiptir. Aynı bölgede birkaç erkek görülebilir. Hatta bazıları kumlu substrat içinde aynı deliği ve yuvayı paylaşabilir. Gün boyunca bireyler yuva girişine yakın geçen küçük balıklarla ve diğer deniz canlılarıyla beslenirler.

Genç bir erkek Rhinomuraena quaesita g[1.a]

Yetişkin ve aynı yuvayı paylaşan erkek Rhinomuraena quaesita g[1.c]

Yaprak Burunlu Müren Balığı’nın bir diğer ilginç özelliği ise hermafrodit olmasıdır yani tüm dişiler, cinsiyet değiştiren erkeklerden türetilir: Bölgelerindeki türlerin hayatta kalması için yetişkin erkek tam boyuta (yaklaşık 1 metre) ulaştığında, bir kadına dönüşmeye başlar ve renkleri yüzgeçlerde beyaz kenar boşlukları bulunan siyah anal yüzgeçle beraber tamamen sarıya döner. Daha sonra çiftleşir, yumurta bırakır ve yaklaşık bir ay içinde ölür. Bu kısa ömrü nedeniyle, dişi şerit yılan balığı nispeten daha az gözlemlenebilir.

Yani bu gördüğümüz balıkların hepsi farklı türler değil sadece hayatları boyunca değiştirebilecekleri farklı renklere sahipler.

Ne yazık ki böylesine muhteşem renkli bu balıklar Endonezya’da akvaryum ticareti için kullanılıyor. Ancak, bu yerel bir tehdittir ve küresel nüfus için önemli değildir.

Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından tehdit altında, neredeyse tehdit altında veya (2001’den önce) korunmaya bağlı olarak nitelendirilemezler. En az endişe duyulan türler arasındadır. [9]