En genel tanımıyla etçil bitkiler, topraktan elde edemedikleri bazı besinleri avlanarak elde eden bitkilerdir. Bitkinin yaşadığı çevre şartlarından ötürü gerekli besini böcek gibi diğer canlılardan karşılarlar. Ne kadar böcek avlamalarıyla bilinse de kurbağa ve küçük memelilerle de ihtiyaçlarını karşılayabilirler [1].
Avlarını tuzaklarına çekmek için koku veya renk gibi avın ilgisini çekecek sinyaller kullanırlar. Avı tuzaklarına çektikten sonra ise kaçmasını engellemek için yaprak, tüy gibi uzantıları ile avlarını tutup sindirirler. Yakalanan avın sindirimi ise bitkinin enzimleri yardımı ya da bir bakteri sayesinde gerçekleşebilir [1,2].
Yaşadıkları Alan
Etçil bitkiler, azot gibi minerallerin yetersiz olduğu bölgelerde yaşarlar. Bataklık gibi yüksek su oranından dolayı temel minerallerin toprakta az bulunmasından çoğu bitki bu bölgelerde yaşamayı başaramaz. Bu tür bölgelerde yaşayan bitkiler topraktan karşılayamadıkları mineral ihtiyaçlarını karşılamak için avlanma mekaniği geliştirmişlerdir [3,4].
Tuzaklar
Etçil bitkilerin tuzakları bitkinin yaprağından köken almıştır. Sadece yaprakların değişimiyle meydana gelen bu tuzak mekanizmaları bol çeşitlilik gösterirler. Bu yakalama mekanizmalarını aktif ve pasif yakalama olarak iki faklı başlık altında toplayabiliriz [2,3,4].
Pasif bir şekilde avlanan bitkilerde en yaygın olanlardan birisi çukur tuzaklardır. Sürahi bitkilerinde görülen bu yöntemde av, içi sindirim enzimiyle dolu olan bir oyuğa düşer. Çıkamamasını sağlamak adına da kapak görevi gören başka bir yaprak daha bulunur.
Pasif bir şekilde avlanan bitkilerde en yaygın olanlardan birisi çukur tuzaklardır. Sürahi bitkilerinde görülen bu yöntemde av, içi sindirim enzimiyle dolu olan bir oyuğa düşer. Çıkamamasını sağlamak adına da kapak görevi gören başka bir yaprak daha bulunur.
Bir başka pasif avlanma örneği ise yapışkan yapraklarla avın yakalanmasıdır. Yapışkan tuzak olarak adlandırılan bu avlanma yönteminde yaprakta yapışkan müsilaj salgılayan bezler vardır ve yaprak, aynı sinek kağıdı olarak görev görür [1].
Tuzağıyla avını aktif olarak yakalamaya örnek olarak etçil bitkilere göz attığımızda karşımıza ilk çıkan sinekkapan bitkisini (Dionaea muscipula) verebiliriz. Av, yaprağının üzerindeki küçük tüylere dokunduğu zaman kısa bir sürede yapraklar kapanarak avını yakalar [4].
Sadece Utricularia cinsinde görülen bir diğer yöntem ise avı içine çekerek yakalamaktır. Yaprakları mesane benzeri bir şekilde bulunur ve küçük bir kapı ile yine tetikleyici küçük tüyler bulunur. Av, bu tüylere dokunduğu zaman kapı açılır ve mesaneye doğru su akıtılır. Su ile birlikte de avı mesaneye girmeye zorlar.
Kaynakça
[1]- Botanical Society of America, “Carnivorous Plants / Insectivorous Plants”. (1.10.2020 tarihinde erişilmiştir.)
[2]- Bittnacher J., (2010), “What are Carnivorous Plants?”, Carnivorousplants. (1.10.2020 tarihinde erişilmiştir.)
[3]- Britannica, (2008) “Carnivorous plant”. (1.10.2020 tarihinde erişilmiştir.)
[4]- Joye K., “Carnivorous Plants”. (1.10.2020 tarihinde erişilmiştir.)
Görsellerin Kaynağı
g.1- Botanical Society of America, “Nepenthes – the Monkey Cups”. Alınma tarihi 1.10.2020
g.2- FlyTrapCare, “Drosophyllum lusitanicum”. Alınma tarihi 1.10.2020
g.3- Wikimedia, “Venus Flytrap showing trigger hairs”. Alınma tarihi 1.10.2020
g.4- Martin Hings (2012) “Utricularia petertaylorii”. Alınma tarihi 1.10.2020
Yazı Sahibi
